Nieobecność w związku z powodzią

Pracownikowi, który nie może świadczyć pracy w związku z powodzią przysługuje wynagrodzenie za czas tej nieobecności, naliczone jednak w oparciu o wynagrodzenie minimalne, a nie zarobki tej osoby. Okres nieobecności płatnej z tych powodów został ograniczony przy tym do 10 dni.

Brak możliwości świadczenia pracy w związku z powodzią w wielu przypadkach uznać należałoby za  obiektywną przyczynę usprawiedliwiającą nieobecność wprost w oparciu o przepisy rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z 15 maja 1996r. w sprawie sposobu usprawiedliwiania nieobecności w pracy oraz udzielania pracownikom zwolnień od pracy. W oparciu o jego regulacje, przyczynami usprawiedliwiającymi nieobecność pracownika w pracy są zdarzenia i okoliczności określone przepisami prawa pracy, które uniemożliwiają stawienie się pracownika do pracy i jej świadczenie, a także inne przypadki niemożności wykonywania pracy wskazane przez pracownika i uznane przez pracodawcę za usprawiedliwiające nieobecność w pracy. Powódź w wielu przypadkach jest na pewno obiektywną przyczyną usprawiedliwiającą nieobecność w pracy.

Odrębna regulacja

Zgodnie z art. 8 ustawy z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, faktyczna niemożność świadczenia pracy w związku z powodzią stanowi podstawę usprawiedliwienia nieobecności pracownika w pracy. Ustawodawca wprowadzając tę regulację ograniczył znacząco pracodawcom przestrzeń uznaniową, która obejmuje już tylko interpretację pojęcia „niemożność świadczenia pracy” pozostającą w związku przyczynowo–skutkowym z powodzią.

Przez faktyczną niemożność wykonywania pracy należy rozumieć wszystkie sytuacje powiązane z powodzią, które uniemożliwiają realizowanie obowiązków służbowych, w tym samą możliwość dotarcia do miejsca pracy, ale nie tylko.

Przykład: Pracownik pracuje zdalnie ze swojego mieszkania, które znalazło się w miejscowości zalanej przez powódź. W związku z powodzią został odcięty prąd, co wprost uniemożliwia wykonywanie pracy realizowanej przy ciągłej potrzebie używania komputera.

Ważne: Podstawę usprawiedliwienia nieobecności stanowić może rzeczywista niemożność świadczenia pracy w związku z powodzią przez tę osobę, także przy braku przeszkód w funkcjonowaniu samego zakładu pracy. Nie ma znaczenia także to, czy sam zakład pracy leży w obszarze objętym klęską żywiołową.

Regulacja ta może objąć np. pracowników mieszkających na obszarach objętych stanem klęski, ale także na innych, w przypadkach, gdy dynamicznie zmieniająca się sytuacja uniemożliwia lub utrudnia dotarcie do pracy lub jej wykonywanie.

Wynagrodzenia

Za czas tej  nieobecności pracownikowi przysługuje prawo do odpowiedniej części minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalanego na podstawie odrębnych przepisów, przez okres nie dłuższy niż 10 dni roboczych wynikających z rozkładu czasu pracy pracownika.

Ustawodawca zakreśla maksymalny okres płatnej nieobecności na 10 dni oznaczonych w rozkładzie czasu pracy jako dni pracy, z której to konstrukcji wynikają dwa ważne wnioski:

  • ewentualna dłuższa nieobecność byłaby już niepłatna (odpada podstawa prawna przysługiwania wynagrodzenia za czas nieświadczenia pracy), ale byłaby usprawiedliwiona (zakładając dalsze trwanie stanu braku możności wykonywania pracy ze strony pracownika),
  • ustawa nie zakreśla górnej granicy liczby godzin nieprzepracowanych, a jedynie dni – nie odnosi się w żaden sposób do systemu i rozkładu godzinowego czasu pracy.

Przykład: Dla osoby zatrudnionej w pełnym wymiarze czasu pracy w systemie podstawowym okres płatnej nieobecności w związku z niemożnością świadczenia pracy na skutek powodzi objąć może maksymalnie 80 godzin (10 dni x 8 godzin). W systemie równoważnym mogłoby to być nawet 120 godzin (10 dni x 12 godzin).

Wynagrodzenie to wypłaca pracodawca. W przypadku braku środków na wypłatę pracownikom wynagrodzenia przysługującego za czas usprawiedliwionej nieobecności w pracy określonej w art. 8 ustawy, pracodawca, który na skutek powodzi przejściowo zaprzestał prowadzenia działalności gospodarczej lub istotnie ograniczył jej prowadzenie, może złożyć do właściwego marszałka województwa wniosek o udzielenie nieoprocentowanej pożyczki z Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.

Wniosek ten zawierać ma:

  • oświadczenie o braku własnych środków na wypłatę wynagrodzenia,
  • określenie okresu, za który przysługuje wynagrodzenie podlegające zaspokojeniu z FGŚP,
  • określenie kwoty tego wynagrodzenia,
  • termin zwrotu pożyczki.

Do wniosku należy załączyć wykaz pracowników, których wynagrodzenie będzie podlegało zaspokojeniu w ramach pożyczki z FGŚP.

Zwrot pożyczki następuje w dowolnym terminie, jednak nie później niż do dnia 31 grudnia roku następującego po roku wystąpienia powodzi. Ustawa przewiduje także możliwość ubiegania się o umorzenie pożyczki (art. 32).

Zobacz także: Usuwanie skutków powodzi usprawiedliwia nieobecność w pracy

Podstawa prawna: