Działalność nierejestrowaną może prowadzić osoba, która:
osiąga przychody nieprzekraczające w żadnym miesiącu 75 proc. płacy minimalnej, czyli obecnie 3225 zł.;
oraz
w okresie ostatnich 60 miesięcy (5 lat) nie wykonywała działalności gospodarczej.
Podstawowym ograniczeniem jest jednak miesięczny limit przychodów, wynoszący obecnie 3225 zł. Taki limit bardzo łatwo jest przekroczyć, zwłaszcza przy działalności handlowej. Dlatego warto wrócić do pomysłu z poprzedniego roku, czyli wprowadzenia limitu rocznego.
Co się dzieje po przekroczeniu tego progu? Działalność nierejestrowana staje się działalnością gospodarczą. W ciągu siedmiu dni trzeba złożyć wniosek o wpis do CEIDG.
Straty z działalności nierejestrowanej także trzeba wykazać w zeznaniu rocznym.
Ogromne zamieszanie wprowadziła jedna z interpretacji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w sprawie przedsiębiorcy, który pytał o współpracę z osobami prowadzącymi działalność nieewidencjonowaną na podstawie umowy cywilnoprawnej (interpretacja indywidualna z 4 sierpnia 2022 r., sygn. DI/100000/43/616/2022 (decyzja nr 470) – Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Gdańsku). ZUS uznał, że w takiej sytuacji przedsiębiorca musi odprowadzić składki ZUS od wynagrodzenia wypłaconego osobie prowadzącej działalność nierejestrowaną.
Zdaniem ZUS, umowy sprzedaży usług wykonywane przez osoby prowadzące działalność nierejestrowaną należy traktować jak umowy agencyjne lub umowy zlecenia albo inne umowy o świadczenie usług. Według ZUS oznacza to, iż zleceniodawca musi odprowadzić składki na ubezpieczenie społeczne od wynagrodzenia wypłacanego na podstawie takiej umowy.
Co do zasady osoba prowadząca działalność nierejestrowaną jest podatnikiem VAT. Problemu nie ma, jeśli może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego (do 200 tys. zł rocznie). Jednak nie każdemu przysługuje takie zwolnienie, na co zwraca uwagę dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 13 października 2023 r. (nr 0113-KDIPT1-1.4012.519.2023.2.MSU). Sprawa dotyczyła magistra prawa, który chce świadczyć usługi pomocy przy sporządzaniu prostych pism na zasadzie działalności nierejestrowanej. Dyrektor KIS przypomniał, że zgodnie z art. 113 ust. 13 ustawy o VAT, zwolnienie podmiotowe nie obejmuje m.in. usług prawniczych. – Świadczenie usług prawniczych powoduje konieczność rejestracji jako podatnik VAT – stwierdził dyrektor KIS. W efekcie mężczyzna, który nie zarejestrował się w CEiDG, musi zarejestrować się do VAT.
Podobnie jest z obowiązkiem ewidencjonowania sprzedaży na kasie fiskalnej. Co do zasady przedsiębiorcom przysługuje zwolnienie do limitu 20 tys. zł, ale nie na wszystkie usługi. Nie podlegają mu np. usługi fryzjerskie i kosmetyczne, o czym mówi wciąż aktualna interpretacja dyrektora KIS z 24 września 2018 r. (0111-KDIB3-3.4018.5.2018.2.MS). Sprawa dotyczyła kobiety prowadzącej działalność nierejestrowaną, która chciała wykonywać m.in. manicure, makijaż czy farbowanie rzęs. Dostała odpowiedź, że powinna zainstalować kasę fiskalną przed dokonaniem świadczenia pierwszej usługi, niezależnie od tego, czy limit 20 tys. został przekroczony, czy też nie.