Niewypłacone godziny nadliczbowe pracownika – spór z pracodawcą
Sprawa dotyczyła podatnika, który zatrudniał pracownika na umowę o pracę. W sezonie letnim pracownik pracował w godzinach nadliczbowych, co wiązało się ze zwiększonym wynagrodzeniem właśnie za te nadgodziny. W trakcie trwania umowy pracownik wytoczył pracodawcy sprawę w sądzie w związku z niewypłacaniem wynagrodzenia za nadgodziny. W trakcie sprawy sądowej strony doszły do porozumienia w zakresie trwania stosunku pracy – stosunek pracy został rozwiązany na mocy tego porozumienia. Również w toku procesu pracownik z pracodawcą zawarli ugodę sądową, w której wskazano, że jej przedmiotem jest roszczenie pracownika o zapłatę wynagrodzenia za pracę w godzinach nadliczbowych. Pracodawca został zobowiązany do zapłaty wynagrodzenia na rzecz byłego już pracownika.
Co z podatkiem?
Pracodawca zaczął się zastanawiać, czy wypłacone pracownikowi odszkodowanie na mocy ugody sądowej powinno zostać opodatkowanie podatkiem dochodowym od osób fizycznych, a on – jako płatnik – powinien pobrać i odprowadzić do urzędu skarbowego zaliczkę. Wynagrodzenie zostało wypłacone, pomimo, że na podstawie wcześniejszego porozumienia strony oświadczyły, że nie mają względem siebie jakichkolwiek roszczeń. Jego zdaniem, świadczenie wypłacane pracownikowi powinno być zwolnione z PIT na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 3b ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, który zwalnia z PIT inne odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie wyroku lub ugody sądowej do wysokości określonej w tym wyroku lub tej ugodzie, z wyjątkiem odszkodowań lub zadośćuczynień otrzymanych w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą lub dotyczących korzyści, które podatnik mógłby osiągnąć, gdyby mu szkody nie wyrządzono.
Organ i sądy twardo przy PIT
Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej uznał jednak, zważywszy na podstawę i charakter wypłaconego skarżącemu świadczenia, że nie pełni ono funkcji odszkodowania ani zadośćuczynienia. Nie stanowi również realizacji wynikających z kodeksu pracy uprawnień odszkodowawczych pracownika w sytuacji nieuzasadnionego lub niezgodnego z prawem wypowiedzenia umowy o pracę przez pracodawcę. Zdaniem organu, wypłacone świadczenie miało na celu rekompensatę potencjalnych zarobków pracownika, które mógłby on osiągnąć, gdyby nie doszło do rozwiązania umowy o pracę. Powinno być ono zatem traktowane jak wynagrodzenie ze stosunku pracy.
Podobnie stwierdził najpierw WSA w Warszawie, a później także Naczelny Sąd Administracyjny. NSA w uzasadnieniu wyroku wskazał, że wypłacone na rzecz pracownika świadczenie nie było skierowane na przywrócenie stanu jego majątku, który istniał przed wystąpieniem szkody. Tym samym, nie można go potraktować jako odszkodowania z tytułu poniesionych strat. Sąd zaznaczył również, że opis stanu faktycznego wskazuje, że w sprawie nie występuje zagadnienie prawne związane z ustaleniem i wypłatą odszkodowania, które miałoby rekompensować poniesioną przez pracownika szkodę, lecz z wyrównaniem pieniężnym, które miał on otrzymać, a nie otrzymał z powodu zaistniałych nieprawidłowości. Tym samym, nie ma w sprawie mowy o żadnym, w sensie cywilistycznym, naprawieniu szkody lub wyrównaniu utraconych korzyści. Zdaniem NSA, prowadzi to do jednoznacznego wniosku, że w sprawie nie występuje odszkodowanie, pomimo takiej nazwy wypłacanego świadczenia, lecz wyrównanie należnego wynagrodzenia.
Podsumowując, skoro pracownik nie wykonawszy pracy otrzymał wynagrodzenie, to podlega ono odszkodowaniu. W takiej sytuacji spółka-podatnik powinna pobrać zaliczkę na podatek od wypłacanego na rzecz pracownika wynagrodzenia.
wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 26 marca 2024 r., sygn. akt II FSK 832/21