Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/988 z 10 maja 2023 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów – określane w skrócie od swojej angielskiej nazwy jako GPSR – stanowi wręcz rewolucję na rynku unijnym. Zawarte w nim przepisy nakładają dodatkowe obowiązki na wszystkich przedsiębiorców oferujących swoje towary i usługi na rynku wspólnotowym – w tym także na działających online. Nowe regulacje będą stosowane już od 13 grudnia br.
Bezpieczeństwo przede wszystkim
Cel wprowadzenia rozporządzenia GPSR został najkrócej wyrażony w jego art. 1 ust. 1. Zgodnie ze wskazanym przepisem, celem tym jest poprawa funkcjonowania rynku wewnętrznego przy równoczesnym zapewnieniu wysokiego poziomu ochrony konsumentów. Dlatego rozporządzenie GPSR określa podstawowe przepisy dotyczące bezpieczeństwa produktów konsumpcyjnych wprowadzanych do obrotu lub udostępnianych na rynku.
Aby dobrze zrozumieć przepisy rozporządzenia GPSR kluczowe jest poznanie definicji „produktu” oraz „produktu bezpiecznego”. Na gruncie omawianego rozporządzenia pojęcia te oznaczają:
- produkt – każdy przedmiot, połączony lub niepołączony z innymi przedmiotami, dostarczany lub udostępniany za wynagrodzeniem lub bez, w tym w ramach świadczenia usługi, który jest przeznaczony dla konsumentów lub którego konsumenci mogliby używać w dających się racjonalnie przewidzieć warunkach, nawet jeżeli nie jest dla nich przeznaczony,
- produkt bezpieczny – każdy produkt, który w zwykłych lub dających się racjonalnie przewidzieć warunkach używania, w tym w rzeczywistym czasie używania, nie stwarza jakiegokolwiek ryzyka lub jedynie minimalne ryzyko zgodne z jego używaniem, uważane za dopuszczalne i odpowiadające wysokiemu poziomowi ochrony zdrowia i bezpieczeństwa konsumentów.
Kluczowe pytanie brzmi: w jaki sposób należy przeprowadzać ocenę bezpieczeństwa produktów?
Jak ocenić bezpieczeństwo produktu?
Ustawodawca unijny w rozporządzeniu GPSR określił osiem cech, jakie należy wziąć pod uwagę ustalając, czy produkt jest bezpieczny. Są to:
- właściwości produktu, w tym jego projekt, właściwości techniczne, skład, opakowanie, instrukcję montażu oraz, w stosownych przypadkach, instrukcję dotyczącą instalacji, używania i konserwacji,
- oddziaływanie na inne produkty, w przypadku, gdy można racjonalnie przewidzieć, że będzie on używany wraz z innymi produktami, w tym wzajemne połączenie tych produktów,
- oddziaływanie, jakie inne produkty mogą mieć na produkt poddawany ocenie, w przypadku, gdy można racjonalnie przewidzieć, że inne produkty będą używane wraz z tym produktem, w tym oddziaływanie przedmiotów niezintegrowanych, które mają determinować, zmieniać lub uzupełniać sposób działania produktu poddawanego ocenie, co musi zostać uwzględnione przy ocenie bezpieczeństwa produktu poddawanego ocenie,
- sposób prezentacji produktu, oznakowania na produkcie, w tym oznakowania informujące, czy produkt jest odpowiedni dla dzieci w określonym wieku, ostrzeżenia i instrukcje jego bezpiecznego używania i utylizacji, a także inne wskazówki lub informacje na temat produktu,
- kategorie konsumentów używających produktu, w szczególności poprzez ocenę ryzyka dla konsumentów podatnych na zagrożenia, takich jak dzieci, osoby starsze i osoby z niepełnosprawnościami, a także wpływ różnic wynikających z płci na zdrowie i bezpieczeństwo,
- wygląd produktu, jeżeli mógłby on skłonić konsumentów do używania produktu w sposób inny niż ten, dla którego został on zaprojektowany,
- gdy wymaga tego charakter produktu – odpowiednie właściwości cyberbezpieczeństwa niezbędne do ochrony produktu przed wpływami zewnętrznymi, w tym działających w złej wierze osób trzecich, w przypadku, gdy taki wpływ mógłby oddziaływać na bezpieczeństwo produktu, w tym możliwość utraty połączenia,
- gdy wymaga tego charakter produktu – ewoluujące, uczące się i predykcyjne funkcje produktu.
Żaden z produktów dostępnych na rynku wewnętrznym Unii Europejskiej – w tym udostępniany online – nie mogą swoim standardem odbiegać od standardów bezpieczeństwa.
Zobacz także: Rozporządzenie GPSR – obowiązki dla firm już, polska ustawa wkrótce
Podstawa prawna: