Lokale mieszkalne jednak można amortyzować? Wyrok WSA daje nadzieję przedsiębiorcom

Nie zawsze – można wręcz rzec, że często – zmiany przepisów podatkowych są korzystne dla podatników. Jedna z takich zmian została wprowadzona Polskim Ładem w 2022 r., a w pełnym zakresie zaczęła obowiązywać od 2023 r. Mowa oczywiście o zakazie amortyzacji mieszkań i budynków mieszkalnych. Zakaz ten dotyczy lokali mieszkalnych bez rozróżnienia, czy służą one do działalności gospodarczej podatnika, czy są wynajmowane w ramach działalności. Jak to zwykle jednak bywa, wielu podatników powzięło wątpliwości co do ustawowego zakazu amortyzacji mieszkań i na kanwie tych wątpliwości pojawiły się ciekawe orzeczenia sądów administracyjnych. O jednym z nich poniżej.

Pytanie w sprawie lokalu mieszkalnego kupionego na cele biurowe

Z pytaniem do organu podatkowego zwrócili się wspólnicy spółki jawnej, która w 2021 r. nabyła lokal mieszkalny, wprowadziła go do ewidencji środków trwałych i amortyzowała zgodnie z przepisami. Lokal ten – pomimo funkcji mieszkalnej – został nabyty w celu prowadzenia w nim biura i siedziby spółki. W związku z tym, że nie były w nim realizowane funkcje mieszkalne, wspólnicy uznali, że dokonywane od wartości lokalu odpisy amortyzacyjne mogą zaliczać do kosztów uzyskania przychodów aż do pełnego jego zamortyzowania. Podkreślili we wniosku, że lokal nie został nabyty w celu jego dalszego wynajmu i czerpania z tego tytułu korzyści majątkowych.

Dyrektor KIS nie pozwolił na amortyzację

Pomimo wydawałoby się logicznych argumentów wspólników, organ nie zgodził się z ich stanowiskiem. Powołując się na zmiany w przepisach wskazał, że podatnicy mogli stosować przepisy dotyczące amortyzacji środków trwałych w odniesieniu do budynków i lokali mieszkalnych nabytych lub wytworzonych przed 1 stycznia 2022 r. jedynie do końca 2022 r. Tym samym stanowisko spółki, że lokal mieszkalny, który nie pełni funkcji mieszkalnej, lecz został przeznaczony na biuro, powinien podlegać amortyzacji, a dokonywane odpisy mogą stanowić koszty uzyskania przychodu spółki, uznał za błędne.

Spółka jednak nie dała za wygraną i złożyła skargę do sądu administracyjnego.

Orzeczenie sądu daje nadzieję

Sąd w tej konkretnej sprawie przychylił się do stanowiska spółki. W uzasadnieniu podkreślił, że podatnicy, nabywając lub wytwarzając środki trwałe stanowiące lokale mieszkalne służące prowadzonej działalności gospodarczej, czynią to w ramach realizacji długoletnich inwestycji, które są najczęściej poprzedzone kompleksową analizą możliwości finansowania tak znacznych wydatków oraz oceną ryzyka w tym zakresie. W momencie podejmowania decyzji w sprawie nabycia czy też wytworzenia środka trwałego podatnicy mają prawo liczyć, że będą mieli prawo go amortyzować według ich wartości początkowej oraz w obowiązujących okresach. W związku ze zmianą przepisów podatnicy, którzy nabyli lokale mieszkalne przed 1 stycznia 2022 r. zostali w trakcie realizacji takiej długofalowej inwestycji pozbawieni możliwości uwzględniania podstawowego z punktu widzenia rachunku podatkowego kosztu uzyskania przychodu, jakim są odpisy amortyzacyjne.

WSA podkreślił również, że o ile w sytuacji podatników czerpiących zysk z wynajmowanych lokali mieszkalnych, skutki wejścia w życie analizowanych regulacji prawnych, dochody z wynajmu czy dzierżawy będą równoważyły wartość odpisów amortyzacyjnych, o tyle w przypadku podmiotów, które nie osiągają takich dochodów (jak wnioskodawca) takie podejście do znowelizowanego przepisu skutkowałoby pozbawianiem podatników poziomu ochrony praw nabytych, jaki powinien być respektowany w świetle art. 2 Konstytucji RP.

Zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu, możliwość ograniczenia ochrony praw nabytych powinna być traktowana jako wyjątek od ogólnej zasady i wymaga ona szczegółowego uzasadnienia. Omawiane ograniczenie dokonywania odpisów amortyzacyjnych nie zostało wprowadzone w celu ochrony jakichkolwiek innych wartości, a tym bardziej nie w celu ochrony praw i wolności obywatelskich. Przepis ten został wprowadzony jedynie w celach fiskalnych, a te w sytuacji, gdy godzą w zasadę ochrony praw nabytych powinny im ustępować.

Sąd uznał, że w sprawie spółki nie występuje żadna z przesłanek uzasadniających uznanie, że można zastosować wyjątek i pozbawić podatników nabytego przez nich prawa do dokonywania odpisów amortyzacyjnych przez określoną liczbę lat w przyszłości. Chodzi bowiem o amortyzowanie lokali jedynie przez okres wskazany w przepisach, a nie przez cały czas istnienia spółki czy też lokalu.

Wyrok ten daje nadzieję na zmianę podejścia organów (jeśli pojawi się więcej podobnych rozstrzygnięć) do amortyzacji lokali mieszkalnych, które nie przynoszą podatnikom dochodów, a jedynie służą celom ich działalności gospodarczej np. jako siedziba podatnika. Jak jednak będzie – czas pokaże.

wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego we Wrocławiu z 9 maja 2024 r., sygn. akt I SA/Wr 960/23