Na podstawie art. 7a ustawy z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi, pracownikowi będącemu poszkodowanym na skutek powodzi przysługuje zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do wynagrodzenia w wymiarze do 20 dni, w celu usuwania skutków powodzi w odniesieniu bezpośrednio do swojego mienia lub mienia osoby spokrewnionej lub niespokrewnionej pozostającej z nim w faktycznym związku, wspólnie zamieszkującej i gospodarującej. Pracodawca jest obowiązany udzielić omawianego zwolnienia od pracy na wniosek zgłoszony przez pracownika najpóźniej w dniu korzystania z tego zwolnienia, chyba, że nie jest to obiektywnie możliwe ze względu na szczególne potrzeby pracodawcy. Ustawodawca zostawił zatem możliwość decyzyjną, ale bardzo ograniczoną.

Zwrot kosztów dla pracodawcy

Jest to zwolnienie płatne – w jego okresie pracownik zachowuje prawo do wynagrodzenia obliczonego według zasad obowiązujących przy obliczaniu wynagrodzenia za czas urlopu wypoczynkowego. Wynagrodzenie za czas zwolnienia wypłaca pracodawca, ale może otrzymać zwrot kosztów w wysokości pełnej lub jej części, co uzależnione jest od zarobków pracownika.

Marszałek województwa na wniosek pracodawcy, złożony za pośrednictwem wojewódzkiego urzędu pracy, właściwego ze względu na miejsce prowadzenia działalności, dokonuje ze środków FGŚP zwrotu poniesionych przez pracodawcę kosztów na wynagrodzenia oraz należne od pracodawcy składki na ubezpieczenia społeczne pracowników, za okres tego zwolnienia z ograniczeniem górnej wysokości zwrotu. Łącznie na jednego pracownika zwrot następuje do wysokości przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej.

Przykład: Pracownik zarabia 15 000 zł miesięcznie, wykorzystuje pełne 20 dni zwolnienia. Pracodawca nalicza za czas zwolnienia wynagrodzenie według rozporządzenia MPiPS z 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop od pełnego wynagrodzenia miesięcznego pracownika. Zwrot ograniczony zostanie jednak do kwoty wynagrodzenia przeciętnego, znacznie niższej niż poniesione koszty. Pracodawca nie może przy tym ograniczyć do tej wysokości wypłaty dla pracownika za czas zwolnienia. Drugi pracownik zarabia wynagrodzenie równe wynagrodzeniu minimalnemu. Przy wykorzystaniu całego zwolnienia pracodawca otrzyma pełny zwrot kosztów, gdyż naliczone wynagrodzenie będzie niższe niż wynagrodzenie przeciętne.

Wniosek pracodawcy zawierać ma oświadczenie o poniesionych kosztach na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne. Do wniosku dołącza się wykaz pracowników, których wynagrodzenie będzie podlegało zwrotowi. Wzory wniosku i wykazu zawarto w rozporządzeniu z 22 października 2024 r.

Niewykorzystane zwolnienie w 2024 r.

Zwolnienie może być wykorzystywane w okresie do 30 czerwca 2025 r.

Ważne: Zwolnienie to:

• nie jest przypisane do roku kalendarzowego, ale do okresu wynikającego z rozporządzenia,
• niewykorzystane w tym okresie przepada, nie występuje zobowiązanie do wypłaty w takim przypadku żadnego ekwiwalentu pieniężnego.

Jeżeli więc w 2024 r. pracownik nie skorzystał z tego zwolnienia wcale lub nie zrealizował go w pełnym wymiarze, to uprawnienie przeszło na rok kolejny i może być zrealizowane do końca czerwca.

Przykład: Pracownik wykorzystał do końca listopada 20 dni zwolnienia. Zmiana przepisów nic nie zmienia w jego sytuacji – osoba ta zrealizowała to uprawnienie w pełnym wymiarze, z początkiem 2025 r. nie nabywa kolejnego.

Podstawa prawna:

• art. 7a ustawy z 16 września 2011 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z usuwaniem skutków powodzi (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r., poz. 654)
• rozporządzenie Rady Ministrów z 16 września 2024 r. w sprawie wykazu gmin, w których są stosowane szczególne rozwiązania związane z usuwaniem skutków powodzi z września 2024 r., oraz rozwiązań stosowanych na ich terenie (tekst jedn. Dz. U. z 2024 r., poz. 1859)
• rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z 22 października 2024 r. w sprawie wzoru wniosku o zwrot, ze środków Funduszu Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych, kosztów poniesionych przez pracodawcę na wynagrodzenia oraz składki na ubezpieczenia społeczne pracowników zwolnionych od pracy w celu usuwania skutków powodzi oraz wzoru wykazu pracowników, których wynagrodzenia będą podlegały zwrotowi (Dz. U. z 2024 r., poz. 1581)