Spór z fiskusem
Przedsiębiorca wszedł w spór z organem podatkowym, gdy ten zakwestionował zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu wydatków z tytułu kar umownych. Organ uznał, że działając w ten sposób, podatnik zawyżył koszty podatkowe, w związku z czym określił mu nową wysokość zobowiązania podatkowego wraz z wysokością odsetek za zwłokę od niezapłaconych zaliczek na podatek dochodowy obliczonych na dzień złożenia zeznania. Przedsiębiorca odwołał się od decyzji organu – jego zdaniem, poniesione wydatki miał on prawo zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Dyrektor Izby Skarbowej utrzymał jednak w mocy wydaną decyzję uznając, że kary umowne poniesione przez przedsiębiorcę są objęte wyłączeniem z kosztów uzyskania przychodów, dodatkowo przedsiębiorca zapłacił je w formie gotówkowej, co dodatkowo dyskwalifikowało je jako wydatki zaliczane do kosztów podatkowych.
WSA się wypowiedział
Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Poznaniu. Co prawda, sąd oddalił skargę przedsiębiorcy, ale z samego uzasadnienia wynika kilka ciekawych kwestii w zakresie możliwości kwalifikowania kar umownych do kosztów uzyskania przychodów.
WSA wskazał, że zgodnie z przywołanymi wyżej przepisami nie uważa się za koszty uzyskania przychodów kar umownych i odszkodowań z tytułu wad dostarczonych towarów, wykonanych robót i usług oraz zwłoki w dostarczeniu towaru wolnego od wad albo zwłoki w usunięciu wad towarów albo wykonanych robót i usług. Kierując się zatem brzmieniem tego przepisu nie można zgodzić się z poglądem, zgodnie z którym zamiarem ustawodawcy było wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów każdego przypadku nienależytego wykonania obowiązku dłużnika wynikającego ze stosunku zobowiązaniowego, bez względu na to, czy odpowiedzialność była oparta na zasadzie winy czy na zasadzie ryzyka. Z przepisów ustawy o CIT nie wynika bowiem generalne wyłączenie z kosztów uzyskania przychodów wszelkich kar umownych, lecz tylko takich, które zostały zapłacone z powodu wad lub zwłoki w ich usunięciu.
Jednocześnie sąd wskazał, że pojęcie wadliwości wykonanych robót i usług nie może być rozciągane na opóźnienia w realizacji wskazanych czynności. Utożsamianie wad usługi z jej nieterminowym świadczeniem jest błędne. Przez wadę nie można uznać niewykonania zobowiązania w terminie, bowiem oznacza to, że towar taki nie został dostarczony lub roboty i usługi nie zostały wykonane. W konsekwencji sąd nie zgodził się z twierdzeniem dyrektora Izby Skarbowej, że m. in. opóźnienie w wykonaniu świadczenia stanowi wadę wykonywanych robót/usług.
Pomimo to, WSA oddalił skargę podatnika z uwagi na dokonanie płatności wskazanych w skardze kar umownych w formie gotówkowej. Tym samym uniemożliwiło to zaliczenie wydatków do kosztów uzyskania przychodów, nawet pomimo faktu, że mogły one spełnić przesłanki do uznania za takie koszty.
Jak widać, nie zawsze wyroki wydane nie po myśli podatników nie wnoszą pozytywnych akcentów dla innych przedsiębiorców czy podatników. Można w nich bowiem odnaleźć pewnie tezy czy stwierdzenia, które w przyszłości mogą przełożyć się na pozytywne rozstrzygnięcie w innej, indywidualnej sprawie podatnika.
wyrok WSA w Poznaniu z 11 lipca 2024 r., sygn. akt I SA/Po 235/24