Kto może ubezpieczyć się dobrowolnie?
O tym, kto podlega obowiązkowemu ubezpieczeniu zdrowotnemu mówi art. 66 ust. 1 ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. I dopiero osoby, które nie zostały wymienione w tym przepisie, a także pracownicy przebywający na urlopie bezpłatnym, posłowie do Parlamentu Europejskiego wybrani w Rzeczypospolitej Polskiej lub osoby niewymienione w art. 66 ust. 1, do której ma zastosowanie art. 11 ust. 3 lit. e rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 883/2004 z dnia 29 kwietnia 2004 r. w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub art. SSC.10 ust. 3 lit. c protokołu w sprawie koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego do umowy o handlu i współpracy między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej, z jednej strony, a Zjednoczonym Królestwem Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej, z drugiej strony, mogą – jak mówi art. 68 ust. 1 – ubezpieczyć się dobrowolnie na podstawie pisemnego wniosku złożonego w Funduszu, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium RP.
Mówi o tym też NFZ, wskazując, że warunkiem objęcia ubezpieczeniem dobrowolnym jest zamieszkiwanie na terytorium Polski.
Ubezpieczyć się może każdy kto nie jest:
objęty obowiązkowym ubezpieczeniem,
członkiem rodziny osoby ubezpieczonej,
objęty powszechnym systemem ubezpieczenia zdrowotnego w jednym z krajów Unii Europejskiej albo Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA).
Jeśli natomiast chodzi o rozwiązanie umowy o dobrowolne ubezpieczenie zdrowotne, to NFZ wskazuje, że do rozwiązania może dojść na pisemny wniosek ubezpieczonego złożony w NFZ. Umowa wygasa również po upływie miesiąca nieprzerwanej zaległości w opłacaniu składek lub w przypadku nieopłacenia w wyznaczonym terminie kolejnej raty opłaty. Umowa wygasa również w przypadkach określonych w odrębnych przepisach, w tym na podstawie przepisów o koordynacji, w szczególności:
po ustaleniu przez Dyrektora Wojewódzkiego Oddziału Narodowego Funduszu Zdrowia ustawodawstwa właściwego innego państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa członkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu – strony umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym;
z chwilą przeniesienia miejsca zamieszkania ubezpieczającego się poza granice RP;
w związku z uzyskaniem obowiązkowego tytułu do ubezpieczenia zdrowotnego, wskazanego w art. 66 ustawy.
Po rozwiązaniu umowy dobrowolnego ubezpieczenia w NFZ, należy ją wyrejestrować w ZUS, zgodnie z właściwością terytorialną.
– Niestety, ignorantia iuris nocet (nikt nie może argumentować, iż zachował się niezgodnie z normą dlatego, że nie wiedział o jej istnieniu – przyp. red.) – mówi dr Tomasz Lasocki z Wydziału Administracji i Nauk Społecznych Politechniki Warszawskiej, ekspert Federacji Przedsiębiorców Polskich. I dodaje: – Taka jest ustawa i takie są elementy umowy, które nie podlegają negocjacjom, bo wynikają z przepisów. Część umowy z NFZ związana z obowiązkami rejestracji i wyrejestrowania jest niezwykle ważna, i warto ją przeczytać bardzo uważnie.
Nawet incydentalna praca, choćby umowa zlecenia na kilkugodzinny wykład na uczelni, powoduje automatyczne wyrejestrowanie z dobrowolnego ubezpieczenia zdrowotnego.