Co wybrać – zarząd czy radę dyrektorów w PSA

Założyciele prostej spółki akcyjnej (PSA) już w momencie zawierania umowy spółki stają przed poważnym dylematem – jaki organ zarządzający ustanowić, zarząd czy radę dyrektorów. Należy przy tym pamiętać, że ustanowienie jednego z tych organów jest obligatoryjne. Wybór założycieli (akcjonariuszy) zaważy na tym, jakie uprawnienia i obowiązki będzie miał organ zarządzający PSA.

Jakie są systemy zarządzania spółką

Kodeks spółek handlowych w odniesieniu do PSA wprowadza dla założycieli (akcjonariuszy) możliwość wyboru systemu zarządzania spółką. Mogą oni wybrać:

  • zarząd pełniący funkcje zarządzające (i ewentualnie powołać radę nadzorczą pełniącą funkcje nadzorcze) albo
  • radę dyrektorów pełniącą obie te funkcje łącznie.

Wybór odpowiedniego modelu

Wybór modelu zarządzania spółką akcyjną oznacza nie tylko odpowiednie zapisy „na papierze”, ale także rzutuje na późniejsze zarządzanie spółką. Wybór określonego systemu zarządzania umotywowany powinien być w szczególności:

  • potencjalnymi korzyściami związanymi z przyjęciem w spółce odpowiedniego systemu,
  • potencjalnymi utrudnieniami lub zagrożeniami dla sprawnego funkcjonowania spółki związanymi z przyjęcia jednego z systemów,
  • interesami założycieli spółki,
  • specyfiką działalności spółki.

W tabeli przedstawiamy potencjalne zalety i wady wyboru systemu dla akcjonariuszy PSA.

Tabela. Zalety i wady wyboru systemu zarządzania PSA

Wybrany system zarządzania PSA

Zarząd i rada nadzorcza

Rada dyrektorów

Zalety

  • rozdzielenie kompetencji zarządczych i nadzorczych między dwa odrębne organy spółki,
  • większe możliwości efektywnej kontroli pracy zarządu,
  • niższe ryzyko nadużyć zarządu
  • skoncentrowanie kompetencji zarządczych i nadzorczych na jednym poziomie,
  • możliwość uczestniczenia w zarządzaniu spółki i nadzorze nad jej działalnością przez wszystkich członków rady dyrektorów,
  • niższe koszty utrzymania,
  • możliwość wewnętrznego podziału rady dyrektorów na dyrektorów wykonawczych i niewykonawczych,
  • uczestniczenie wszystkich członków organów we wszystkich czynnościach spółki (takicj jak prowadzenie spraw, reprezentacja i nadzór) poprawia komunikację w firmie

Wady

  • informacje dotyczące prowadzenia spółki mogą docierać do rady nadzorczej w ograniczonym zakresie (rada nadzorcza zazwyczaj pracuje nad tym, co otrzyma od zarządu),
  • wysokie koszty utrzymywania dwóch organów PSA

  • wątpliwość co do niezależności i bezstronności nadzoru nad działaniami zarządczymi podejmowanymi przez członków tego samego organu,
  • możliwość powstania podziałów w radzie dyrektorów między członkami sprawującymi nadzór, a tymi zajmującymi się zarządem