Zgodnie z regułą zawartą w art. 86 ust. 1 ustawy o VAT, w zakresie, w jakim towary i usługi są wykorzystywane do wykonywania czynności opodatkowanych, podatnikowi, o którym mowa w art. 15, przysługuje prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego.
Stanowisko organów podatkowych
Praktyka orzecznicza organów podatkowych poszła w innym kierunku. Dla organów podatkowych decydujące znaczenie ma fakt, że wynajmowane mieszkania są zapewniane pracownikom nieodpłatnie. Organy podatkowe podkreślają bowiem, że odliczenie podatku naliczonego przysługuje tylko podatnikom VAT, jeżeli nabyte towary i usługi służą czynnościom opodatkowanym, tzn. czynnościom, które generują podatek należny.
Podsumowując, firmie wynajmującej lokale mieszkalne z przeznaczeniem na mieszkania zapewniane pracownikom nieodpłatnie nie przysługuje prawo do odliczenia podatku. Mówi o tym m.in. interpretacja indywidualna dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 1 marca 2024 r. (nr 0113-KDIPT1-2.4012.836.2023.2.JS), z 17 czerwca 2024 r. (nr 0114-KDIP1-1.4012.302.2024.2.MKA), z 18 lipca 2024 r. (nr 0112-KDIL1-1.4012.303.2024.2.WK).
Orzecznictwo NSA
Stanowisko organów podatkowych bywa negowane w praktyce orzeczniczej NSA. Jak wskazał NSA w wyroku z 2 czerwca 2023 r. (sygn. I FSK 542/19), prawo do odliczenia powstaje jako konsekwencja określonych zakupów, które są następnie wykorzystywane do czynności opodatkowanych. Z czynnością opodatkowaną mamy natomiast do czynienia wtedy, gdy podlega ona opodatkowaniu na podstawie art. 5 cyt. ustawy oraz jest dokonywana przez podmiot działający w charakterze podatnika podatku od towarów i usług.
Według NSA : art. 86 ust. 1 ustawy o VAT nie definiuje wprost charakteru związku pomiędzy zakupami a sprzedażą opodatkowaną, jaki uprawnia do odliczenia podatku naliczonego od podatku należnego. Nie określa w szczególności, czy związek ten musi być bezpośredni, czy wystarczającym dla odliczenia podatku naliczonego jest wykazanie pośredniego tylko związku zakupionych towarów i usług z czynnościami podatnika opodatkowanymi VAT.
Według NSA wydatki, poczynione w związku z najmem lokali, będą miały związek z czynnościami opodatkowanymi, skoro podatnik zamierza je poczynić celem stworzenia warunków zatrudniania pracownikom/zleceniobiorcom/kontrahentom.
– Jakkolwiek więc zgodzić się należało, że sporne wydatki nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach, to ich poniesienie warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług niejako poprzez zabezpieczenie utrzymania źródła przychodu, zatem podatnik winien mieć prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z ich poniesieniem – orzekł NSA.
Podobnie orzekł w wyroku z 29 października 2019 r., sygn. I FSK 1281/17.