Jak wybierać urlop?
Na wniosek pracownika urlop może zostać podzielony na części, co w praktyce można powiedzieć, że jest standardową sytuacją. Przy takim podziale co najmniej jedna część wypoczynku powinna trwać nie mniej niż 14 kolejnych dni kalendarzowych (art. 162 k.p.).
Urlopu wypoczynkowego udziela się w dni, które są dla pracownika dniami pracy, zgodnie z obowiązującym go rozkładem czasu pracy, w wymiarze godzinowym odpowiadającym dobowemu wymiarowi czasu pracy pracownika w danym dniu.
Ważne: Realizacja 14-dniowego odpoczynku nie oznacza wykorzystania 14 dni urlopu. Podana liczba obejmuje kolejne dni kalendarzowe.
Przykład: Pracownik pracuje w stałym rozkładzie od poniedziałku do piątku. Bierze urlop na okres od 10 do 25 sierpnia 2024 r. W tym czasie przypada 9 dni pracy, a zatem wykorzysta 9 dni urlopu. Urlop obejmie jednak ponad 14 dni kalendarzowych. Nawet jeżeli wniosek wskazywałby na okres od 12 (poniedziałek) do 23 sierpnia (piątek), to i tak w odniesieniu do „14-dniowego wypoczynku” należałoby brać pod uwagę wolne dni weekendów przed i po tych datach. Przepisy art. 162 k.p. wskazują na wypoczynek, a nie wprost na urlop wypoczynkowy – dni wolne w tym kontekście to nie tylko święto lub wolny weekend przypadający pomiędzy dniami, na które został udzielony urlop, ale również bezpośrednio przed i po dniach urlopu.
Niezachowanie 14-dniowego wypoczynku
W literaturze prawa pracy dosyć konsekwentnie przyjmuje się, że nadmierne rozdrobnienie urlopu – niezachowanie wskazanego w art. 162 k.p. 14-dniowego wypoczynku nie stanowi jednak wykroczenia przeciwko prawom pracownika. Podejście to potwierdził Główny Inspektora Pracy. W stanowisku z 30 lipca 2021 r. Departament Prawny GIP stwierdził, że wykroczeniem jest nieudzielenie przysługującego pracownikowi urlopu wypoczynkowego lub bezpodstawne obniżenie wymiaru tego urlopu. Nadmierne rozdrobnienie urlopu udzielanego na wniosek pracownika nie stanowi jednak wykroczenia przeciwko jego prawom – nieudzielenie pracownikowi w roku kalendarzowym co najmniej jednej części urlopu obejmującej co najmniej 14 kolejnych dni kalendarzowych nie jest wykroczeniem przeciwko prawom pracownika.
Wnioski pracowników o krótszy urlop
Ustanowienie regulacji art. 162 k.p. uzasadnione jest przyjętym założeniem, że dopiero dłuższy urlop służy w pełni regeneracji sił i wypełnia cel, jakim jest prawo do pełnego wypoczynku. To jednak sprawa bardzo indywidualna. Widać to w praktyce – wielu pracowników woli krótszy odpoczynek chcąc uzyskać np. możliwość większej ilości wyjazdów w ciągu roku i składając wnioski urlopowe na takie właśnie krótsze okresy.
Pracodawca – bo to on udziela urlopów, on ostatecznie także ustala plan urlopów – powinien starać się, by zasada wyrażona w art. 162 k.p. została zrealizowana. Przygotowując plan urlopów lub akceptując wnioski urlopowe należy analizować, czy propozycje/wnioski pracownika nie prowadzą do jej naruszenia i w razie takiego zagrożenia pracownik powinien otrzymać informację o wymogu zachowaniu 14-dniowego wypoczynku.
Treść art. 162 k.p. nie tworzy wprost zobowiązania do takiego wyłącznie udzielania urlopów, by przynajmniej jedna część „wolnego” objęła kolejnych 14 dni. Bardziej należy traktować to jako wskazówkę ustawodawcy, stan, do którego pracodawca i pracownik mają dążyć, której to „wskazówki” nie należy jednak pomijać.
Ważne: Akceptację wniosków o urlop, które prowadziłyby do nieuzyskania przez pracownika w ciągu roku 14-dniowego wypoczynku dopuścić można w sytuacjach indywidualnych, w których pracownik będąc poinformowany o tej zasadzie podtrzymuje swój wniosek wskazując, że takie, a nie inne wykorzystanie wypoczynku leży w jego interesie.
Pracodawca powinien pamiętać, że pomimo przyjęcia, iż niewypełnienie założeń art. 162 k.p. nie stanowi wykroczenia. PIP w protokołach pokontrolnych wskazuje na nieprawidłowości w tym zakresie wydając zalecenia usunięcia naruszeń prawa.
Podstawa prawna: