Kierowcy nie będą już wykonywać „podróży służbowych”

Kierowcy nie będą już wykonywać „podróży służbowych”

Rozszerzono katalog przewoźników, którzy będą musieli uzyskać zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Zezwolenie takie będzie wydawane tylko dla przewoźników z dobrą reputacją podatkową, czyli takich, którzy nie popełniają umyślnie przestępstw podatkowych. Zmienią się też przepisy o czasie pracy kierowców, w tym uchylone zostaną przepisy o podróży służbowej kierowców i należnościach z tego tytułu.

Nowelizacja przewiduje wprowadzenie dodatkowego warunku udzielania zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego. Zezwolenie to będzie wydawane tylko przedsiębiorcom o tzw. „dobrej reputacji”. Przedsiębiorca nie będzie spełniał warunku dobrej reputacji, a tym samym nie uzyska zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego za przestępstwa umyślne w zakresie uchylania się od opodatkowania, posługuje się imieniem i nazwiskiem, nazwą lub firmą innego podmiotu czy też w przypadku gdy nie wystawia faktury lub rachunku, wystawia je w sposób wadliwy albo odmawia ich wydania.

Kierowcy nie będą już wykonywać „podróży służbowych”

Projektowana nowelizacja ma zmienić przepisy dotyczące czasu pracy kierowców. Zmierza tym samym do wykonania wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 24 listopada 2016 r. (K11/15), w którym TK orzekł o niezgodności z Konstytucją art. 21a ustawy o czasie pracy kierowców.

Projekt zakłada odejście od podróży służbowej kierowców w transporcie. Zmianę tę proponuje się wprowadzić poprzez uchylenie w ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o czasie pracy kierowców:

  • art. 2 pkt 7 zawierającego definicję podróży służbowej,
  • art. 21a określającego należności przysługujące kierowcy będącemu w podróży służbowej.

Projektodawca uznał takie rozwiązanie za zgodne z Uchwałą Składu Siedmiu Sędziów Sądu Najwyższego z 19 listopada 2008 r. (II PZP 11/08). Zdaniem Sądu Najwyższego art. 775 § 1 kodeksu pracy wskazuje na incydentalny w stosunku do pracy umówionej i wykonywanej zwykle w ramach stosunku pracy, tymczasowy i krótkotrwały charakter podróży służbowej. Nieustanne przebywanie w podróży jest sprzeczne z istotą instytucji podróży służbowej. Podróż nie stanowi u kierowców zjawiska wyjątkowego, lecz jest normalnym wykonywaniem obowiązków pracowniczych. Dalej SN uzasadniał:

„To, że do kierowcy transportu międzynarodowego nie znajduje zastosowania art. 775 § 1 k.p. nie oznacza, że kierowca taki – z uwagi na rodzaj świadczonej przez siebie pracy i jej uciążliwy także życiowo charakter nie powinien być godziwie wynagradzany. Wynagrodzenie to i jego składniki może wynikać z wewnętrznych źródeł prawa pracy lub z umowy. W kontekście prowadzonych rozważań trzeba podkreślić, że wynagrodzenie godziwe, jako zasada prawa pracy, wymaga nie tylko wynagrodzenia pozwalającego „na spanie i jedzenie pracownika, ale wynagradzania pozwalającego pracownikowi żyć godnie, wypoczywać, rozwijać się kulturalnie.” Dalej Sąd Najwyższy stwierdza, że „Od diet nie są uiszczane składki na ubezpieczenie społeczne i nie są odprowadzane podatki. Trzeba także widzieć, że pracownicy mobilni mogą zostać „pokrzywdzeni” przez wykładnię, iż za każdy dzień w trasie należy im się rekompensata (diety) niewliczana do podstawy wymiaru składek na obowiązkowe ubezpieczenie społeczne i tym samym nie objęta świadczeniami ZUS na wypadek nadejścia zdarzenia losowego.”

W sytuacji stałego przebywania w podróży służbowej, gdy około 75% wynagrodzenia kierowcy stanowią diety i ryczałty kierowcy ci nie otrzymują należnego wynagrodzenia lecz zwrot kosztów utrzymania.

Zmiany dotyczące czasu pracy kierowców

Projekt zakłada, że:

  • ustalenie indywidualnego rozkładu czasu pracy możliwe będzie na pisemny wniosek pracownika, na podstawie art. 142 Kodeksu pracy
  • wynagrodzenie z tytułu dyżurów kierowcy nie będzie wliczane do minimalnego wynagrodzenia.
  • rozkłady czasu pracy nie będą ustalane dla kierowcy wykonującego okazjonalny przewóz osób,
  • wydłużenie czasu pracy kierowców do 12 godzin w ramach systemu równoważnego czasu pracy nie dotyczy kierowców wykonujących przewozy regularne, których trasa nie przekracza 50 km. Czas pracy tych kierowców, zgodnie z proponowanym art. 31aa nie będzie mógł przekroczyć 10 godzin na dobę.
  • ewidencja czasu pracy ma być przechowywana przez okres dziesięciu lat po zakończeniu okresu nią objętego zamiast dotychczasowego okresu trzech lat
  • przywrócony zostanie obowiązek prowadzenia ewidencji czasu pracy kierowców pracujących z zadaniowym systemie czasu pracy
  • pracodawcy będą mieli obowiązek archiwizacji czasu pracy pracowników w celu zapobieżenia zniszczenia tej ewidencji przed upływem przedawnienia, o którym mowa w dziale czternastym Kodeksu pracy, a także zachowania jej dla potrzeb emerytalno-rentowych.
  • przysługująca półgodzinna lub 45-minutowa przerwa w prowadzeniu pojazdu nie będzie mogła być odebrana przez kierowcę przed rozpoczęciem lub po zakończeniu pracy, a ponadto przerwa ta ma być dzielona na okresy trwające co najmniej 15 min.

Termin wejścia w życie nowelizacji

Termin wejścia w życie przepisów projektowanej ustawy określono na miesiąc od dnia ogłoszenia. Art. 10 projektu ustawy ma na celu precyzyjne wskazanie czasu, od którego stosowane będą przepisy ustawy odnoszące się do obowiązku uzyskania zezwolenia na wykonywania zawodu przewoźnika drogowego oraz licencji wspólnotowej. Przepisy w tym zakresie będą stosowane od dnia 20 maja 2022 r. Jednocześnie od dnia wejścia w życie przedmiotowej ustawy przedsiębiorcy będą mogli ubiegać się od zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego oraz licencję wspólnotową.

Źródło: Projekt z dnia 27 lipca 2021 r. ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw – www.legislacja.gov.pl

Oprac. Ewa Sławińska