Każdy przedsiębiorca, któremu urodzi się dziecko, ma możliwość skorzystania z 14-dniowego urlopu ojcowskiego. Przysługuje on każdemu mężczyźnie, który został ojcem. Urlop ojcowski przysługuje zarówno mężczyznom zatrudnionym na podstawie umowy o pracę, jak i tym prowadzącym działalność gospodarczą.
Po co przedsiębiorca miałby korzystać z takiego urlopu? Za okres urlopu ojcowskiego przysługuje zasiłek wypłacany z ZUS, a przedsiębiorca ma prawo obniżyć należne składki ZUS za okres urlopu.
Kiedy można skorzystać z urlopu ojcowskiego?
Zgodnie z aktualnymi przepisami, ojciec dziecka może wykorzystać przysługujące mu uprawnienia w ciągu 24 miesięcy od dnia narodzin dziecka.
Urlop ojcowski udzielany jest na okres 14 dni, przy czym mężczyzna może sam zdecydować, czy wykorzystać urlop jednorazowo czy też w dwóch tygodniowych częściach.
Co ważne, ostatni dzień urlopu musi zawierać się w 24-miesięcznym okresie od daty narodzin dziecka.
Urlop ojcowski jest niezależny od urlopu macierzyńskiego oraz tzw. urlopu „tacierzyńskiego”. Oznacza to, że ojciec dziecka może skorzystać z 2-tygodniowego urlopu ojcowskiego zarówno w sytuacji gdy matka dziecka korzysta jednocześnie z urlopu macierzyńskiego, jak i w sytuacji gdy sam ojciec wykorzystuje część urlopu macierzyńskiego żony w formie tzw. „urlopu tacierzyńskiego”. W praktyce więc możliwe jest skorzystanie zarówno z możliwości urlopu „tacierzyńskiego”, jak i dodatkowego 14-dniowego urlopu ojcowskiego.
Kiedy urlop ojcowski przysługuje przedsiębiorcy?
Co do zasady, urlop ojcowski przysługuje każdemu mężczyźnie prowadzącemu działalność gospodarczą. Jedynym warunkiem jest podleganie ubezpieczeniu chorobowemu. Przedsiębiorca musi więc opłacać dobrowolną składkę na ubezpieczenie chorobowe.
ZUS wypłaci zasiłek
Za okres urlopu ojcowskiego, przedsiębiorcy przysługuje zasiłek wypłacany z ZUS na zasadach podobnych do pracowników etatowych. Zasiłek za okres urlopu ojcowskiego wypłacany jest w kwocie 100% podstawy wymiaru (w przeciwieństwie do np. zasiłku chorobowego, za który przysługuje jedynie 80% podstawy wymiaru). Jak wysoki zasiłek otrzyma więc typowy przedsiębiorca?
Załóżmy, że opłacamy pełne składki ZUS, łącznie ze składką chorobową. W 2023 roku składki na ubezpieczenie społeczne wynoszą 1418,48 zł. Dodatkowo, przedsiębiorca opłaca składkę zdrowotną, która wyliczana jest na odrębnych zasadach.
Składki na ubezpieczenie społeczne naliczane są od minimalnej podstawy wymiaru. Ta minimalna podstawa wynosi obecnie 4161,00 zł.
Tę miesięczną podstawę wymiaru pomniejsza się o ustawowy wskaźnik w wysokości 13,71%:
4161,00 * (1-0,1371) = 3590,53 zł
Zasiłek* za okres 14 dni wyniesie:
3590,53 / 30 * 14 = 1675,58 zł
Zgodnie z przepisami uchwalonymi w ramach tzw. Polskiego Ładu, zasiłek za okres urlopu ojcowskiego został zwolniony z podatku dochodowego.
Ostatecznie ZUS wypłaci więc świeżo upieczonemu ojcu zasiłek w pełnej, nieopodatkowanej kwocie w wysokości 1675,58 zł.
* Obliczenia dla miesiąca liczącego 30 dni.
Przedsiębiorca obniży składki ZUS
W związku z urlopem ojcowskim, przedsiębiorca nie tylko otrzyma zasiłek z ZUS, ale również obniży należne składki ZUS za cały 14-dniowy okres przebywania na urlopie. Składki ZUS opłaci więc nie za cały miesiąc, a tylko za pozostałe 16 dni miesiąca.
Pomniejszyć możemy jedynie składki na ubezpieczenie społeczne. Natomiast składkę na ubezpieczenie zdrowotne płacimy zawsze w pełnej wysokości. Ile wyniosą więc składki ZUS należne za miesiąc, w którym przedsiębiorca skorzystał z urlopu ojcowskiego?
Pełna miesięczna składka na ubezpieczenie społeczne (bez składki zdrowotnej) wynosi 1418,48 zł.
Jednak po wykorzystaniu 14-dniowego urlopu ojcowskiego, opłacimy składkę jedynie za 16 dni, tj. w wysokości 756,52 zł.
Na składkach zaoszczędzamy zatem kwotę równą:
1418,48 – 756,52 = 661,96 zł.
W wyniku skorzystania z urlopu ojcowskiego, przedsiębiorca otrzymuje więc zasiłek w wysokości 1675,58 zł oraz pomniejsza daninę na rzecz ZUS o kwotę 661,96 zł. Łącznie więc w kieszeni przedsiębiorcy zostaje:
1675,58 + 661,96 = 2337,54 zł
Gdy podsumujemy korzyści finansowe, jakie osiągnąć można poprzez skorzystanie z urlopu ojcowskiego, okaże się, że w jego wyniku otrzymujemy de facto zwolnienie ze składek ZUS za okres prawie dwóch miesięcy. A wszystko bez podejmowania żadnych dodatkowych działań z naszej strony. Wystarczy jedynie zgłosić do ZUS-u chęć skorzystania z urlopu.
Jakie dokumenty należy złożyć?
Do wypłaty zasiłku za okres urlopu ojcowskiego wymagane jest przesłanie do ZUS następujących dokumentów:
- skrócony odpis aktu urodzenia dziecka,
- wypełniony formularz ZUS Z-3b,
- wniosek o urlop ojcowski – formularz ZUS ZAO.
Wniosek o urlop ojcowski powinien zawierać informację odnośnie okresu, w jakim zamierzamy korzystać z urlopu. Wniosek ten wraz z pozostałymi dokumentami powinien zostać wysłany do ZUS najpóźniej dzień przed rozpoczęciem okresu urlopu.