Urlop ojcowski. Co się zmienia w 2023 r.

Nowelizacja nie zmienia charakteru urlopu ojcowskiegoPrawo do urlopu ojcowskiego pozostaje wyłącznym i samodzielnym prawem pracownika – ojca, niezależnym od uprawnień matki dziecka i przysługuje także w sytuacji gdy matka nie jest pracownicą nie i może korzystać z urlopów związanych z urodzeniem dziecka.

Kto może skorzystać z urlopu ojcowskiego

Urlop ojcowski przysługuje ojcu wychowującemu dziecko, który jest pracownikiem. Pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie:

  • umowy o pracę,
  • powołania,
  • wyboru,
  • mianowania lub
  • spółdzielczej umowy o pracę

Jaki jest cel urlopu ojcowskiego

Kodeks pracy w dotychczasowym brzmieniu stwierdza po prostu: „Pracownik – ojciec wychowujący dziecko ma prawo do urlopu ojcowskiego”. Nowelizacja wprowadza dodatkowo pojęcie celu, któremu ma służyć urlop ojcowski. Celem tym jest sprawowanie opieki nad dzieckiem. Ustawodawca wskazał w ten sposób, że urlop ojcowski może być wykorzystywany wyłącznie w takim właśnie celu.

Jaki jest wymiar urlopu ojcowskiego

Wymiar urlopu ojcowskiego nie uległ zmianie i nadal będzie wynosić do 2 tygodni.

Urlop ojcowski na wniosek

Urlop ojcowski będzie udzielany na wniosek w postaci papierowej lub elektronicznej składany przez pracownika – ojca w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z urlopu. Do wniosku dołącza się dokumenty określone w przepisach wykonawczych wydanych przez ministra właściwego ds. pracy na podstawie delegacji ustawowej.

Pracodawca – jak dotychczas – będzie obowiązany uwzględnić wniosek pracownika o udzielenie urlopu ojcowskiego.

Do kiedy można wykorzystać urlop ojcowski

Marcowa nowelizacja Kodeksu pracy wprowadza tu istotną zmianę. Według dotychczasowych przepisów urlop ojcowski przysługuje nie dłużej niż do:

  • ukończenia przez dziecko 24 miesiąca życia albo
  • upływu 24 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.

Okresy te nowelizacja skraca o połowę. Po wejściu w życie nowelizacji pracownik – ojciec wychowujący dziecko będzie mógł skorzystać z urlopu ojcowskiego nie dłużej niż do:

  • ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo
  • upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie dziecka i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 14 roku życia.

Kogo będą dotyczyć nowe przepisy

Pracownicy – ojcowie wychowujący dzieci w dniu wejścia w życie nowelizacji (wejdzie ona w życie po 21 dniach od publikacji ustawy w Dzienniku Ustaw) mają prawo do urlopu ojcowskiego na zasadach określonych w przepisach dotychczasowych, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez dziecko:

  • 24. miesiąca życia albo
  • 14. roku życia, o ile nie upłynęły 24 miesiące od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie tego dziecka.

Nowe zasady będą wobec tego dotyczyć pracowników – ojców, którzy rozpoczęli wychowywanie dzieci po wejściu w życie nowelizacji. W szczególności dotyczyć to będzie ojców, których dzieci przyszły na świat już po rządami Kodeksu pracy w nowym brzmieniu.

Urlop ojcowski w częściach

Urlop ojcowski będzie mógł być nadal wykorzystany jednorazowo albo nie więcej niż w 2 częściach, z których żadna nie może być krótsza niż tydzień.

Jakie świadczenia pieniężne dla ojca

Nowelizacja utrzymuje dotychczasowe uprawnienia pracownika – ojca. Za okres urlopu ojcowskiego ojcu przysługiwać będzie nadal zasiłek macierzyński w wysokości 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Ojciec na urlopie pod ochroną

Nie ulega także zmianie zakres ochrony, jakiej Kodeks pracy udziela pracownikowi korzystającemu z urlopu ojcowskiemu. Do urlopu ojcowskiego nadal stosować się będzie odpowiednie zastosowanie przepisy Kodeksu pracy dotyczące urlopu macierzyńskiego, w szczególności w zakresie:

  • zakazu wypowiedzenia lub rozwiązania stosunku pracy,
  • przerwania urlopu w związku z hospitalizacją dziecka,
  • liczenia tygodnia jako 7 dni kalendarzowych.

Po zakończeniu urlopu ojcowskiego pracownik ma prawo powrócić do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.

 

Piotr T. Szymański