Podatnicy muszą zapłacić VAT z faktury, gdy zawyżyli podatek. Czy taką fakturę możemy uznać za pustą? Niestety, można zetknąć się z różnymi stanowiskami.
Zdaniem organów podatkowych trzeba odróżnić przypadek „całkowicie pustych” faktur, o których mowa w art. 108 ust. 1 ustawy, od przypadku z art. 108 ust. 2, tj. gdy podatnik wystawi fakturę, w której wykaże kwotę podatku wyższą od kwoty podatku należnego. Wystarczającą sankcją za wystawienie faktury z kwotą podatku jest już sama konieczność rozliczenia podatku należnego według zawyżonej stawki. Natomiast dodatkowa dolegliwość, tj. brak możliwości rozliczenia podatku w deklaracji, kłóciłaby się z zasadą proporcjonalności wynikającą z prawa wspólnotowego. Dlatego w praktyce przyjmuje się, że taka faktura jest ewidencjonowana i rozliczana w JPK_V7.
Co ciekawe, sądy zajmują niekorzystne dla podatników stanowisko. Zdaniem NSA taka faktura musi być rozliczona w części (nadwyżka VAT) poza deklaracją (zob. przykładowo wyroki z 3 listopada 2016 r., sygn. akt I FSK 669/15, oraz z 30 listopada 2017 r., sygn. akt I FSK 505/16). W pierwszym wyroku NSA uznał (oddalając skargę kasacyjną organu), że:
(…) w obu wymienionych w art. 108 ustawy o VAT przypadkach podmioty wystawiające fakturę obowiązane są do zapłaty kwoty podatku wynikającego z takich faktur, rozumianego jako „podatek nienależny”. W przypadku faktur, o których mowa w art. 108 ust. 2 ustawy, obowiązek ten obejmuje zapłatę różnicy między kwotą podatku wynikającego z faktury a kwotą podatku należnego (…) faktura, o której mowa w art. 108 ust. 2 cytowanej ustawy, podlega rozliczeniu w deklaracji podatkowej tylko w takim zakresie, w jakim opisuje rzeczywiste zdarzenie gospodarcze. W pozostałym zaś zakresie (kwota podatku „nienależnego”) jest ona w istocie fakturą pustą i w związku z tym podlega analogicznym zasadom, jak faktura, o której mowa w art. 108 ust. 1 ustawy o VAT.
Stosowanie w praktyce stanowiska sądu powodowałoby komplikacje, bo część kwoty VAT z faktury (np. 80 zł przy kwocie netto 1000 zł przy stawce 8%) podatnik ma wykazać w deklaracji, a pozostałe 150 zł (chodzi o różnicę między podatkiem przy stawce 23% a podatkiem przy stawce 8%, czyli 15% z 1000 zł) ma wpłacić w odrębnym trybie.
I tu też tolerowana w praktyce jest sytuacja, że podatnicy ewidencjonują i rozliczają takie faktury w JPK_V7. Natomiast wystawioną fakturę korygującą do takiej faktury rozliczają na bieżąco tj. w miesiącu jej wystawienia, gdy zostaną uzgodnione i spełnione warunki korekty. Ma to nastąpić do końca miesiąca, w którym wystawiono korektę. W przypadku błędu w stawce trudno mówić o uzgodnieniu warunków korekty z nabywcą. Wystarczy wysłanie e-maila informującego o powodach korekty. Potwierdził to MF w wydanych objaśnieniach podatkowych. Zasada ta nie ma zastosowania do ustrukturyzowanych faktur korygujących.
Przykład
W JPK_V7 za listopad spółka wykazała fakturę za usługę budowlaną, gdzie zastosowała stawkę 23% zamiast 8%. Błąd został spostrzeżony w styczniu i w tym miesiącu wystawiono fakturę korygującą. Poinformowano również nabywcę o powodach korekty. Dlatego w JPK_V7 za styczeń można rozliczyć fakturę korygującą zmniejszającą VAT.