W dniu 4 marca 2022 r. opublikowano przepisy, które wprowadzają stawkę 0% VAT dla nieodpłatnych dostaw towarów lub świadczenia usług na cele związane z pomocą ofiarom działań wojennych w Ukrainie.

Stawka może być stosowana w okresie od dnia 24 lutego 2022 r.

Zakres pomocy

Niestety stawka ta ma zastosowanie tylko dla przekazanej pomocy do:

• Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych,
• podmiotów leczniczych w rozumieniu art. 4 ust. 1 ustawy o działalności leczniczej (np. samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej),
• jednostek samorządu terytorialnego.

Stawka VAT 0% dotyczy sytuacji, kiedy dochodzi do przekazania darowizn, jeśli podatnikowi przysługiwało, w całości lub w części, prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabycia, importu lub wytworzenia tych towarów lub ich części składowych, a także nieodpłatnego świadczenia usług na cele osobiste podatnika lub jego pracowników, w tym byłych pracowników, wspólników, udziałowców, akcjonariuszy, członków spółdzielni i ich domowników, członków organów stanowiących osób prawnych, członków stowarzyszenia, oraz wszelkie inne nieodpłatne świadczenie usług do celów innych niż działalność gospodarcza podatnika.

Dokumentacja darowizn

Dodatkowo z uwagi na zaistniałą sytuację nie zostały przewidziane ułatwienia dotyczące rozliczania darowizn. Rozporządzenie wprowadza zasadę, iż konieczne jest zawarcie pisemnej umowy między podatnikiem dokonującym dostawy towarów lub świadczącym usługi oraz podmiotem, który świadczenie otrzymuje. Z umowy musi wynikać, iż dostarczane towary lub świadczone usługi będą wykorzystane na cele związane z pomocą ofiarom skutków działań wojennych na terytorium Ukrainy.

Uwaga!
Jak wskazuje Ministerstwo Finansów umowa darowizny może mieć przykładowo postać podpisanego elektronicznie oświadczenia woli lub skanu odręcznie podpisanej przez darczyńcę umowy, przesłanych mailem do podmiotu, na rzecz którego wykonywane są nieodpłatne świadczenia. Przesłane w taki sposób dokumenty powinny być podpisane również przez odbiorców tych świadczeń. Z posiadanej dokumentacji powinno jasno wynikać, że oświadczenie woli zostało złożone przez obydwie strony.

 

W przypadku pomocy, która miała miejsce od 24 lutego do 4 marca 2022 r. konieczne jest potwierdzenie na piśmie dokonanie dostawy towarów lub wykonanie usługi.

Firmy, które dokonały pomocy w pierwszych dniach agresji pod wpływem chwili będą miały w związku z tym problem z zastosowaniem stawki 0% VAT, jeśli nie zebrały odpowiedniej dokumentacji, a co najważniejsze przekazały środki jednostkom, które nie zostały wskazane w rozporządzeniu. Katalog podmiotów niestety jest zbyt zawężony w odniesieniu do pomocy. Nie jest to zupełnie zrozumiałe patrząc przez pryzmat tego co się dzieje.

Stawka 0% VAT ma zastosowanie do 30.06.2022 r.

Przykład

Przedsiębiorca dokonał nabycia wyrobów medycznych celem ich przekazania organizacji pożytku publicznego na pomoc przychodniom lekarskim na Ukrainie. Przedsiębiorca nie dokonał odliczenia podatku naliczonego w rozumieniu ustawy o VAT, z uwagi na fakt, iż nie miały one związku z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorca nie dokonuje naliczenia podatku VAT od przekazanych towarów. Przedsiębiorca posiada pisemną umowę na dokonanie przekazania darowizny.

Przykład

Przedsiębiorca będący hurtownią artykułów medycznych dokonał przekazania nabytych wyrobów medycznych do jednostki samorządu terytorialnego tj. gmina Uszew.

Przedsiębiorca dokonał odliczenia podatku naliczonego w rozumieniu ustawy o VAT, z uwagi na fakt, iż miały one związek z czynnościami opodatkowanymi wykonywanymi przez przedsiębiorcę. Przedsiębiorca nie dokonuje naliczenia podatku VAT od przekazanych towarów. Przedsiębiorca posiada pisemną umowę na dokonanie przekazania darowizny.

Uwaga!

Aspekt związany z wprowadzeniem rozporządzenia nie dotyczy aspektu odliczenia od podatku dochodowego np. darowizn pieniężnych.

Zasady zwolnienia z cła i VAT towarów przewożonych do Polski spoza UE – pomoc dla Ukrainy

Resort finansów informuje o możliwości stosowania zwolnienia z cła i podatku VAT towarów importowanych do Polski spoza Unii Europejskiej (UE) w ramach pomocy humanitarnej przeznaczonej dla uchodźców z Ukrainy. Zwolnieniu podlegają towary importowane przez organizacje państwowe/społeczne lub uprawnione organizacje charytatywne lub dobroczynne.

Zwolnienie z cła

Organizacje charytatywne lub dobroczynne mogące korzystać ze zwolnienia od cła towarów importowanych do Polski zostały wskazane w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 10 marca 2011 r. w sprawie określenia warunków, jakie muszą spełniać instytucje i organizacje uprawnione do korzystania ze zwolnienia od należności celnych przywozowych towarów przeznaczonych dla organizacji charytatywnych lub dobroczynnych.

Przepisy rozporządzenia określają też szczegółowe warunki jakie muszą spełnić instytucje i organizacje. Możliwość korzystania ze zwolnienia od cła przysługuje m.in. fundacjom i stowarzyszeniom posiadającym zdolność prawną, które nie są jednostkami sektora finansów publicznych i nie działają w celu osiągnięcia zysku oraz jednostkom organizacyjnym pomocy społecznej.

Ponadto określone w rozporządzeniu instytucje i organizacje korzystają ze zwolnień od należności celnych przywozowych, jeżeli prowadzą działalność pożytku publicznego albo, nie prowadząc takiej działalności, nie prowadzą również działalności gospodarczej.

Zwolnienie dotyczy:

• Artykułów pierwszej potrzeby, tj. towarów niezbędnych do zaspokojenia najważniejszych potrzeb ludzkich np. artykułów żywnościowych, lekarstw, odzieży i pościeli. Artykuły te nie mogą być odpłatnie przekazywane.
• Wszelkiego rodzaju towarów przekazywanych nieodpłatnie przez osoby lub organizacje spoza UE, wykorzystywanych do zbierania funduszy w trakcie zbiórek publicznych organizowanych na rzecz osób potrzebujących.
• Wyposażenia i materiałów biurowych przekazywanych nieodpłatnie przez osoby lub organizacje spoza UE, które są wykorzystywane przez organizacje charytatywne lub dobroczynne.

Zwolnienie z VAT

Zwolnienie ma zastosowanie wyłącznie do organizacji społecznych lub jednostek organizacyjnych, w których procedury księgowe umożliwiają kontrolę wykorzystania zwolnionych od podatku towarów. Pozostałe warunki oraz zasady stosowania tego zwolnienia określone zostały w art. 61 ust. 3-8 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług.

Zwolnienia z podatku VAT stosuje się w przypadku zastosowania zwolnienia od cła.

Zwolniony od podatku jest m.in.: import leków, odzieży, środków spożywczych, środków sanitarno-czyszczących i innych rzeczy służących zachowaniu lub ochronie zdrowia oraz artykułów o przeznaczeniu medycznym.

Produkty te muszą być przywiezione przez organizacje społeczne lub jednostki organizacyjne statutowo powołane do prowadzenia działalności charytatywnej lub do realizacji pomocy humanitarnej. Nie mogą być odpłatnie przekazywane.

Zgłoszenie celne

W zgłoszeniu celnym przywożonych towarów istotne jest wskazanie jako odbiorcy towaru właściwego podmiotu, zgodnie z kryteriami określonymi w rozporządzeniu Ministra Pracy i Polityki Społecznej.

Zwolnienia z należności celnych przywozowych przyznawane są wyłącznie na wniosek zgłaszającego, co wymaga wpisania przez niego w zgłoszeniu celnym (w drugiej części pola 37) kodu C20.

W przypadku korzystania ze zwolnienia z VAT w zgłoszeniu celnym należy podać kod 2V0.

Źródło: Ministerstwo Finansów

Podstawa prawna:

• rozporządzenie Ministra Finansów z 3.03.2022 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie towarów i usług, dla których obniża się stawkę podatku od towarów i usług, oraz warunków stosowania stawek obniżonych (Dz.U. poz. 531).